نفقه

نفقه زن در مقام مقایسه با نفقه اقارب (خویشاوندان نسبی) دارای ویژگی‌های و مزایایی به شرح زیر است:

۱- نفقه زن مقدم بر نفقهٔ اقارب است (ماده ۱۲۰۳): اگر کسی توانائی مالی نداشته باشد که هم به زن و هم به خویشاوندان نسبی خود نفقه دهد، زن بر دیگران مقدم خواهد بود.

۲- زن می‌تواند نفقهٔ زمان گذشتهٔ خود را مطالبه کند و برای وصول آن در دادگاه اقامه دعوی نماید، درحالی‌که «اقارب فقط نسبت به آتیه می‌توانند مطالبهٔ نفقه نمایند» (ماده ۱۲۰۶).

۳- نفقه زن مشروط به فقر او یا تمکن مرد نیست: زن، اگرچه ثروتمند باشد، می‌تواند از شوهر نفقه بخواهد. در صورت خودداری شوهر از دادن نفقه و عدم امکان الزام او به انفاق، قانون به زن حق می‌دهد که از دادگاه تقاضای طلاق نماید (ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی). لیکن در نفقه اقارب فقر یک‌طرف و تمکن طرف دیگر شرط است (مواد ۱۱۹۷ و ۱۱۹۸ قانون مدنی). به‌علاوه در مقدار نفقه زن وضع اقتصادی شوهر در نظر گرفته نمی‌شود، درحالی‌که نفقه اقارب با توجه به وضع اقتصادی منفق تعیین می‌گردد و تکلیف به انفاق تا حدی است که نفقه دهنده در وضع معیشت خود دچار مضیقه نشود (ماده ۱۱۹۸).

۴- نفقه زوجه تکلیف یک‌جانبه است و در حقوق ایران زن هیچ‌گاه مکلف به دادن نفقه به شوهر خود نیست، درحالی‌که نفقه اقارب یک تکلیف متقابل است.

۵- طلب زن بابت نفقه طلب ممتاز است و در صورت ورشکستگی یا فوت شوهر و عدم‌کفایت اموال او برای پرداخت دیون ، بر سایر بدهی‌ها مقدم خواهد شد ، لیکن نفقه اقارب دارای این خصوصیت نیست ، به‌استثنای نفقه اولاد که طبق تبصره 2 ماده 12 قانون حمایت خانواده بر سایر دیون مقدم شده است.