سوالات مشابه با "نکاح چیست؟" به شرح زیر می‌باشد:
نکاح چیست؟ عقد نکاح چگونه است؟ نکاح معاطاتی به چه صورت است؟ ازدواج سفید چیست؟ قانون ازدواج به چه نحو است؟ عدم ثبت واقعه ازدواج چطور است؟ نمونه صورت قباله ازدواج چگونه است؟ قانون جدید ازدواج چه می‌گوید؟
نکاح یا ازدواج در قانون مدنی ایران و بسیاری از کشورها ازجمله قانون مدنی فرانسه تعریف‌نشده است. گرچه ممکن است تصور شود بداهت امر مقنن را از تعریف بی‌نیاز کرده است لیکن قوانین بعضی از کشورهای اسلامی ازدواج را تعریف کرده‌اند. نکاح در لغت به معنی پیوستن است و در اصطلاح حقوقی می‌توان آن را چنین تعریف کرد: نکاح قراردادی است که به‌موجب آن زن و مرد در زندگی با یکدیگر شریک و متحد شده، خانواده‌ای تشکیل می‌دهند. ممکن است گفته شود این تعریف جامع نیست، زیرا شامل نکاح منقطع (متعه) که از اقسام نکاح است نمی‌گردد ولی می‌توان گفت در نکاح منقطع نیز تشکیل نوعی خانواده موردنظر است و شرکت در زندگی و اتحاد زن و مرد به نحوی تحقق می‌یابد، اگرچه خانواده‌ای که بدین‌سان تشکیل می‌شود به استحکام و ارزش خانواده ناشی از نکاح دائم نیست و تعاون و همبستگی خانوادگی در نکاح دائم به‌مراتب بیشتر است. بعضی از استادان حقوق در تعریف نکاح گفته‌اند: نکاح عبارت از رابطهٔ حقوقی است که به‌وسیله عقد بین مرد و زن حاصل می‌گردد و به آن‌ها حق می‌دهد که تمتع جنسی از یکدیگر ببرند. ایرادی که بر این تعریف می‌توان گرفت آن است که تمتع جنسی جزء ماهیت نکاح نیست و بدون آن نیز نکاح می‌تواند تحقق پیدا کند؛ لذا نباید آن را در تعریف نکاح آورد. البته تمتع جنسی از مهم‌ترین اغراض نکاح است و شاید مهم‌ترین هدفی است که اشخاص را به عقد نکاح وامی‌دارد ولی اغراضی دیگری مانند توالد و تناسل و همکاری در زندگی نیز در نکاح وجود دارد و درعین‌حال هیچ‌یک از این اغراض جزء ماهیت نکاح نیست و بدون هریک از آن‌ها تحقق نکاح ممکن است.
بعضی از حقوقدانان اسلامی نکاح را چنین تعریف کرده‌اند: نکاح عقدی است که به هریک از زوجین حق استمتاع از دیگری را به وجه مشروع می‌دهد. اگر استمتاع را در این تعریف به معنی عام و شامل هرگونه بهره‌گیری بدانیم، تعریف مذکور بجا و قابل‌قبول خواهد بود. نکاح را ازدواج و رواج هم میگویند.
نکاح دائم اساساً یک قرارداد غیرمالی است، هرچند که پاره‌ای آثار مالی بر آن مترتب است. آثار مالی نکاح جنبهٔ تبعی و فرعی دارد و ازاین‌رو نکاح را از صورت یک قرارداد غیرمالی خارج نمی‌کند؛ مهر که ممکن است ضمن نکاح و با یک قرارداد تبعی تعیین شود جزو ماهیت نکاح نیست ، نکاح دائم حتی بدون تعیین مهر هم صحیح است و در این صورت، پس از نزدیکی، مهرالمثل به زن تعلق میگیرد." سایر آثار مالی نکاح (ارث و نفقه) هم ناشی از توافق طرفین نیست، بلکه آثاری است که قانون بر نکاح بار می‌کند و حتی توافق طرفین برخلاف آن از درجهٔ اعتبار ساقط است. بنابراین نکاح دائم که هدف آن تشکیل خانواده و شرکت در زندگی است قراردادی اساساً غیرمالی است و ازاین‌رو چه‌بسا قواعد معاملات (قراردادهای مالی) در مورد نکاح قابل‌اجرا نیست.
قواعد راجع به نکاح در مواد ۱۰۳۴ تا ۱۱۱۹ قانون مدنی مندرج است. از این مواد که مصوب سال‌های ۱۳۱۳ و ۱۳۱۴ بوده بعد از انقلاب، در سال ۱۳۶۱، به‌منظور انطباق کامل قانون با فقه اسلامی، سه ماده (۱۰۳۶ - ۱۰۳۹ - ۱۰۴۲) حذف و یک ماده (۱۰۴۳) اصلاح شد و بقیه مواد به‌صورت نخستین باقی ماند.
به‌موجب اصلاحات جدید قانون مدنی مورخ 14/08/1370، قانون‌گذار ضمن تأیید برخی از اصلاحات ۱۳۶۱، مواد ۱۰۴۱ - ۱۰۴۳ - ۱۰۴۴ و ۱۲۰۵ را اصلاح کرد و یک تبصره به ماده ۱۰۴۴ افزود. تقریباً همه این مواد از فقه امامیه گرفته‌شده و برای تفسیر و درک معنی آن‌ها باید به فقه رجوع کرد.
در توضیح نکاح معاطاتی و ازدواج سفید می‌توان گفت نکاح معاطاتی ازدواجی است که به‌منظور تشکیل خانواده و حق تمتع و رابطه جنسی بین زن و مرد برقرار می‌شود اما فاقد ایجاب و قبول لفظی است و ممکن است طرفین بر مهریه، نفقه و سایر حقوق بین زوجین توافق کنند.
بعضی افراد ازدواج سفید را نوعی نکاح معاطاتی می‌دانند، بنابراین شرعی و قانونی بودن ازدواج سفید با این تعریف بستگی به صحت عقد نکاح بر اساس معاطات دارد که در زیر مورد بررسی قرار میگیرد.
ازلحاظ قانونی و طبق ماده ۱۰۶۲ قانون مدنی: «نکاح واقع می‌شود به ایجاب و قبول به الفاظی که صریحاً دلالت بر قصد ازدواج نماید». لذا باید صیغه عقد ازدواج بیان شود و ایجاب و قبول باید لفظی باشد مگر در حالت عجز از تلفظ لیکن قانون مدنی برای ایجاب و قبول صیغه‌ای خاص یا زبان و لفظ ویژه‌ای را ملحوظ نداشته است. بلکه هر زبان و یا هر نوع صیغه‌ای را که دلالت صریح بر قصد ازدواج داشته باشد را کافی دانسته است.
ازنظر فقهی ، اکثر قریب به‌اتفاق فقها صیغه ایجاب و قبول را از شرایط عقد نکاح می‌دانند. لیکن در سال‌های اخیر برخی از فقها نظیر آیت‌الله‌العظمی محمدصادقی اصفهانی نظریه صحت نکاح معاطاتی را مطرح کرده‌اند، که طبق مسئله 626 رساله توضیح المسائل ایشان عقد یا قرارداد ازدواج به هر زبانی که باشد درست است و اگر هم بدون لفظ ویژه‌اش که انکحت - نکاح کردم- باشد، درصورتی‌که جریانی نمایانگر زناشویی میان زن و مرد انجام گردد چه با نوشتن و یا گفتن و یا اشاره و هر طوری دیگر که به‌روشنی دلالت بر انجام ازدواج کند، کافی است.
در خصوص عدم ثبت واقعه ازدواج می‌توان گفت طبق ماده۲۰ قانون جدید حمایت از خانواده ثبت نکاح دائم، فسخ و انفساخ آن، طلاق، رجوع و اعلام بطلان نکاح یا طلاق الزامی است و طبق این ماده عدم ثبت واقعه ازدواج ازلحاظ قانونی مجاز نمی‌باشد.
لذا درصورتی‌که واقعه نکاح طی یک عقدنامه عادی صورت پذیرفته باشد ، زوجه می‌تواند با مراجعه به دادگاه و ارائه دادخواست به فرمت ذیل ، ثبت عقد ازدواج دائم را درخواست نماید.
به‌موجب عقدنامه عادي مورخ ----- با آقای ------ عقد ازدواج دائم منعقد نموده و مهريه نيز به ميزان ------- فی‌مابین توافق گردیده و صيغه عقد نيز بر همان اساس جاری‌شده است. با توجه به وقوع عقد ازدواج دائمي فی‌مابین و عدم همراهي خوانده در ثبت رسمي آن مستنداً به مواد 220 قانون مدنی و31قانون ثبت‌احوال مصوب 1363 صدور حكم به الزام خوانده به ثبت عقد ازدواج دائم به مهريه -------- ريال و شرايط مذكور در فتوكپي عقدنامه تقديمي به انضمام كليه خسارات قانوني و هزينه دادرسي در حق این‌جانب از محضر دادگاه محترم مورد استدعاست .
